E-skierowanie wystawione przez lekarza, który nie ma kontraktu z NFZ, zarówno w ramach własnej praktyki, jak i prowadzonej spółki, uprawnia pacjenta wyłącznie do leczenia szpitalnego na takich samych warunkach, co skierowanie wystawione przez lekarza, który ma kontrakt.

Lekarze świadczący prywatne usługi mają takie same możliwości w kwestii wystawiania e-skierowania co lekarze wypełniający świadczenia finansowane ze środków publicznych. Różnica dotyczy wyłącznie odpłatności za leczenie lub badania, na które kierowany jest pacjent. Lekarze prywatni skierują na nieodpłatną hospitalizację tak samo, jak każdy lekarz świadczący usługi na NFZ. Świadcząc usługi w gabinecie prywatnym, lekarze wypiszą e-skierowanie na każde badania i rehabilitację. Pacjent jednak będzie musiał uregulować płatność za takie świadczenia samodzielnie.

Bez skierowania najczęściej nie można skorzystać z usług medycznych w ramach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. Jeśli pacjent ma ubezpieczenie zdrowotne, może korzystać nieodpłatnie z usług placówek, które mają podpisany kontrakt z NFZ. Świadczeń takich udzielają zarówno jednostki publiczne, jak i niepubliczne.

Zgłaszając się do placówek medycznych działających w ramach umowy z NFZ, zazwyczaj należy przedstawić ważne skierowanie.

Skierowanie jest wymagane w następujących przypadkach:

• wykonywania badań diagnostycznych,
• konsultacji u specjalisty i leczenia w poradni specjalistycznej,
• leczenia szpitalnego, uzdrowiskowego lub rehabilitacji leczniczej,
• opieki nad pacjentami przewlekle chorymi.

Skierowania nie muszą mieć określone grupy pacjentów, na przykład chorzy na gruźlicę, zakażeni wirusem HIV, uzależnieni od alkoholu i innych środków odurzających (w zakresie lecznictwa odwykowego), inwalidzi wojenni i wojskowi, kombatanci oraz osoby represjonowane.

Jeśli pacjent gotów jest korzystać z usług medycznych odpłatnie, skierowanie nie jest wymagane w żadnej placówce.

Skierowanie do pracowni diagnostycznej na świadczenia w ramach ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, na leczenie uzdrowiskowe, rehabilitację leczniczą lub opiekę długoterminową może wystawić lekarz POZ (podstawowej opieki zdrowotnej) lub inny lekarz ubezpieczenia zdrowotnego, czyli udzielający świadczeń w ramach umowy z NFZ (specjalista może wystawić skierowanie, jeśli pacjent objęty jego opieką wymaga dodatkowych badań).

Wyjątkiem jest sytuacja, w której chory wymaga hospitalizacji. Wówczas honorowane jest nawet skierowanie do szpitala od lekarza prywatnego, niedziałającego w ramach kontraktu z NFZ.

Skierowanie pacjenta do szpitala wymaga odpowiednich kompetencji i wiedzy, na podstawie której lekarz może ocenić stan zdrowia pacjenta oraz to, czy wymaga on hospitalizacji.

Ponadto e-skierowanie na nieodpłatne leczenie w szpitalu wystawi również specjalista świadczący usługi w prywatnym gabinecie lekarskim. W przypadku leczenia szpitalnego wymagane jest bowiem po prostu skierowanie od lekarza, niekoniecznie będącego lekarzem ubezpieczenia zdrowotnego.

Świadczy o tym treść art. 58 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, w którym mowa jest o lekarzu bez zaznaczenia, że chodzi o lekarza ubezpieczenia zdrowotnego.

W przepisach regulujących inne skierowania, np. na leczenie specjalistyczne lub uzdrowiskowe, mowa jest zawsze o lekarzu ubezpieczenia zdrowotnego. Skierowanie do szpitala z prywatnego gabinetu, niemającego kontraktu z funduszem, powinno być zatem honorowane.

E-skierowanie na badania podstawowe, takie jak np. morfologia, badanie moczu, próby wątrobowe czy badanie tarczycy, wypisze lekarz pierwszego kontaktu.

Ten sam lekarz wypisuje e-skierowania na niektóre badania obrazowe, które obejmują kolonoskopię, gastroskopię, USG jamy brzusznej, RTG klatki piersiowej oraz kośćca.

Natomiast na badanie z kontrastem i tomografię może skierować wyłącznie lekarz specjalista. Mowa tutaj o lekarzach przyjmujących pacjentów w ramach umowy z NFZ.

W kwestii specjalistów udzielających świadczeń prywatnych wystawianie e-skierowania wygląda nieco inaczej. Co prawda, mogą wypisać skierowanie na każde badania, jednak pacjent będzie musiał je opłacić z własnej kieszeni.

Pacjenci odbywają rehabilitację zazwyczaj na podstawie e-skierowania od lekarza pierwszego kontaktu. Istnieją jednak sytuacje, w których pacjenci, aby wrócić do pełnej sprawności, potrzebują e-skierowania na rehabilitację od specjalisty. Są to przypadki dysfunkcji ruchowych związanych z wadą postawy. ­E-skierowanie tego typu wypisze wyłącznie lekarz poradni rehabilitacji medycznej lub ortopeda traumatolog.

Lekarz specjalista przyjmujący prywatnie również ma możliwość wystawienia e-skierowania. Rehabilitacja na podstawie skierowania od lekarza prywatnego nie może być opłacona ze środków publicznych, co oznacza, że tak jak w przypadku badań – pacjent musi zapłacić za rehabilitację samodzielnie.

Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych nie określa maksymalnego okresu ważności skierowania do poradni specjalistycznej. Zgodnie z komunikatem NFZ „skierowanie jest ważne dopóty, dopóki istnieją przesłanki wskazujące na potrzebę podjęcia działań diagnostycznych lub terapeutycznych. Zachowuje ono swoją ważność do czasu realizacji”.

Innymi słowy, skierowanie jest ważne dopóty, dopóki można mówić o względach medycznych uzasadniających potrzebę udzielenia świadczenia zdrowotnego. Pacjent, który zgłasza się do specjalisty na długo po wystawieniu skierowania, musi zatem liczyć się z tym, że świadczeniodawca może oczekiwać potwierdzenia istnienia powodów do objęcia go opieką medyczną.

Skierowanie raz dostarczone do danej placówki ważne jest tak długo, jak długo utrzymuje się problem zdrowotny, który był przyczyną jego wystawienia – specjalista wyznacza terminy kolejnych wizyt, na które chory nie musi zgłaszać się z nowym skierowaniem. Należy pamiętać, że na podstawie danego dokumentu można się zarejestrować tylko w jednej placówce udzielającej świadczeń w danym zakresie.

Pacjent, który zarejestrował się w poradni specjalistycznej, ma obowiązek dostarczyć do niej oryginał skierowania w ciągu 14 dni roboczych od daty wpisu na listę oczekujących. Terminy oczekiwania na wizytę w ramach ubezpieczenia zdrowotnego bywają odległe. Zarejestrowane skierowanie nie traci jednak w tym czasie ważności. Warto wiedzieć, że jeśli badanie musi być wykonane szybko, lekarz może umieścić na skierowaniu dopisek „pilne”. Wówczas pacjent będzie wpisany do odrębnej, krótkiej kolejki.

E-skierowanie jest wystawiane do szpitala, do lekarza specjalisty, na zabieg  (np. szczepienie przeciw COVID-19) lub badanie.

E-skierowanie może być wystawione m.in. na:

• poradę u lekarza specjalisty w ramach NFZ, za wyjątkiem porady w zakresie logopedii i psychiatrii
• leczenie szpitalne, za wyjątkiem leczenia szpitalnego psychiatrycznego
• badania medycyny nuklearnej oraz tomografii komputerowej, także te, które są finansowane ze środków innych niż ubezpieczenie w NFZ
• rezonans magnetyczny
• badanie endoskopowe przewodu pokarmowego
• echokardiograf płodu
• rehabilitację
• wybrane programy profilaktyczne, np. szczepienie przeciw COVID-19.

E-skierowanie nie jest wymagane w żadnej formie do:

• psychiatry
• ginekologa i położnika
• onkologa
• wenerologa
• dentysty.