Jednym z podstawowych obowiązków wpisanych w zasady wykonywania zawodu lekarza, a wyrażonych w art. 41 ustawy z 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, jest obowiązek prowadzenia dokumentacji medycznej pacjenta.

Przekonał się o tym dotkliwie lekarz. W wyniku sporu jednej z poradni medycznych z Katowic z właścicielem budynku, w którym mieściła się poradnia, pacjenci stracili dostęp do dokumentacji medycznej.

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego (wyrok NSA z 10 kwietnia 2018 r., sygn. akt II OSK 69/18)to podmiot medyczny ma obowiązek zabezpieczenia dokumentacji medycznej i nie może zrzucać odpowiedzialności za utratę dostępu na kogoś innego.

W połowie 2017 roku do Rzecznika Praw Pacjenta wpłynęło 16 wniosków o wszczęcie postępowania wyjaśniającego w sprawie utraty dostępu do dokumentacji medycznej przez pacjentów katowickiej poradni medycznej. Właściciel budynku, od którego poradnia wynajmowała pomieszczenia, zajął go za długi czynszowe i zablokował dostęp do dokumentów. Rzecznik uznał, że doszło do stosowania praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stwierdził jednak, że nie można czynić takiego zarzutu, gdy dokumentacja znalazła się we władaniu osoby trzeciej bez zgody i woli podmiotu leczniczego.

Ostatecznie NSA orzekł, że to podmiot leczniczy ma obowiązek zabezpieczenia dokumentacji medycznej. Jak tłumaczyła sędzia Barbara Adamiak, placówka medyczna „nie zachowała się rozsądnie”.

Spór z wynajmującym trwał kilka miesięcy, a spółka nie zabezpieczyła dokumentacji pacjentów. Zdaniem NSA, gdy podmiot medyczny utraci dokumentację medyczną, musi podjąć działania w celu jej odzyskania. Służą temu m.in. środki przewidziane w procedurze cywilnej.

Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że z bezprawną utratą dokumentacji medycznej przez podmiot odpowiedzialny za dokumentację medyczną mamy do czynienia wtedy, gdy „okoliczności utraty przez podmiot leczniczy dokumentacji medycznej można było przewidzieć, wynikały bowiem z okoliczności faktycznej”. W tej sprawie podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych mógł, a nawet był zobowiązany, uwzględnić „prowadzony spór cywilnoprawny, wielokrotne stanowisko wynajmującego”, które zmierzały do przejęcia lokalu.

Z tego powodu należy przyjąć, że: „W stanie faktycznym sprawy wystąpiły zatem takie zdarzenia, które każdy rozsądny, należycie dbający o wypełnienie obowiązków prawnych, które pozostają w ścisłym związku z ochroną życia i zdrowia pacjentów, którym podmiot leczniczy udzielał świadczeń zdrowotnych, mógł i powinien przewidywać. Brak zatem przez zaniechanie zabezpieczenia dokumentacji medycznej wypełnia przesłankę bezprawnego zaniechania naruszającego zbiorowe prawa pacjenta”.