Skalę VES-13 zaadoptował Zespół Ekspertów ds. Gerontologii przy Ministerstwie Zdrowia (Standardy postępowania w opiece geriatrycznej. Gerontologia Polska. Zalecenia i standardy postępowania z 2013 r., tom 21, nr 2.).

Zgodnie z zarządzeniem prezesa NFZ w sytuacji rozliczania świadczenia: Całościowa ocena geriatryczna, finansowanego w ramach produktu: 5.53.01.0001499 z katalogu produktów do sumowania, świadczeniodawca jest zobowiązany do: udokumentowania przeprowadzenia oceny geriatrycznej przez lekarza geriatrę lub konsultacyjny zespół geriatryczny; udokumentowania kwalifikacji do świadczenia na podstawie skali VES-13 oraz prowadzenia dokumentacji dodatkowej – Karty całościowej oceny geriatrycznej.

Skala VES-13 ma formę tabeli, ocenie podlegają cztery obszary, i w większości przypadków uzupełnienie Skali polega na zaznaczeniu odpowiedzi „tak” lub nie”.

Pierwszym ocenianym obszarem jest wiek pacjenta. Tutaj należy zaznaczyć właściwy dla pacjenta przedział wiekowy. Do wyboru są opcje: wiek między 60,a 74 rokiem życia, wiek między 75 a 84 rokiem życia i wiek ponad 85 lat. Każdemu ze wskazanych przedziałów wiekowych przypisana jest ocena, a zatem pacjent ze względu na wiek może otrzymać 0, 1 lub 3 punkty.

Drugi obszar dotyczy samooceny stanu zdrowia. Pacjent wskazuje więc, czy jego stan zdrowia można zakwalifikować jako wspaniały lub dobry, i jeśli tak jest, wówczas w kolumnie „ocena” wystarczy podkreślić „tak”, któremu przypisana jest wartość punktowa „0”. Jeżeli natomiast stan zdrowia oceniany jest na przeciętny lub zły, wówczas również należy podkreślić „tak”, ale z oceną „1”.

Kolejno, oceniane jest, czy u pacjenta występują znaczne trudności w wykonywaniu danych czynności lub czy ich wykonanie jest zupełnie niemożliwe. Pacjent odpowiada więc na sześć pytań w tym zakresie, a na każde pytanie udziela odpowiedzi „tak” lub „nie”, którą to odpowiedź następnie należy odnotować w tabeli.

Pacjent wskazuje, czy ma trudności lub nie może wykonać:

• pochylania, kucania, klękania;

• podnoszenia, dźwigania przedmiotów o wadze 4,5 kg;

• sięgania lub wyciągania ramion powyżej barków;

• pisania lub utrzymywania drobnych przedmiotów;

• przejścia 400 metrów;

• ciężkich prac domowych, mycia podłóg lub okien.

Jeżeli dwie (lub więcej) odpowiedzi są pozytywne, wówczas należy przyznać maksimum 2 punkty, a jeśli jedna to 1 punkt.

Czwarty, ostatni obszar, również dotyczy oceny tego, czy z powodu złego stanu zdrowia lub ograniczeń w sprawności pacjent ma trudności z wykonywaniem określonych czynności lub ich nie wykonuje, gdyż wykonanie jest niemożliwe. W tym jednak przypadku chodzi przede wszystkim o czynności dnia codziennego i samoobsługę. Udzielając odpowiedzi „tak” lub „nie”, pacjent określa czy ma trudności/nie wykonuje, z:

• zakupami produktów na potrzeby własne, np. produkty toaletowe, leki;

• rozporządzaniem własnymi pieniędzmi: śledzenie wydatków, opłacanie rachunków;

• przejściem przez pokój (również przy pomocy kuli, laski lub balkonika);

• wykonywaniem lekkich prac domowych (zmywanie naczyń, ścieranie kurzu);

• kąpielą (w wannie lub pod prysznicem).

Jeżeli choć jedna odpowiedź jest pozytywna, to należy przyznać 4 punkty (maksimum).

Na koniec należy zsumować punkty oceny ze wszystkich obszarów, maksymalna wartość to 10 punktów. Uzyskanie 3 lub więcej punktów wskazuje natomiast na ryzyko znacznego pogorszenia stanu zdrowia, sprawności funkcjonalnej w ciągu najbliższych dwóch lat.

Pod uzupełnioną Skalą należy umieścić datę oraz nadruk lub pieczątkę zawierającą imię i nazwisko, numer prawa wykonywania zawodu oraz podpis lekarza.