Czy lekarz POZ może odmówić wystawienia skierowania na badania zlecone przez lekarza w prywatnym gabinecie
-
Pacjent z ubezpieczeniem zdrowotnym może wykonać badania na koszt NFZ tylko wtedy, gdy skierowanie wystawi lekarz pracujący w ramach kontraktu z funduszem.
-
Jeśli badania zleca prywatny lekarz, lekarz POZ nie ma obowiązku wystawiać skierowania.
-
W takiej sytuacji skierowanie nie uprawnia do bezpłatnych badań. Pacjent ponosi koszt sam. Dobrze, by wiedział o tym już podczas wizyty.
-
Czytaj też: Czy skierowanie od prywatnego lekarza będzie honorowane w placówce z kontraktem NFZ»
Aby skorzystać z badań diagnostycznych finansowanych przez NFZ, pacjent musi mieć ubezpieczenie zdrowotne i skierowanie od odpowiedniego lekarza. Problem w tym, że nie każdy lekarz może takie skierowanie wystawić.
Prawo do kierowania na badania opłacane przez NFZ mają tylko ci, którzy świadczą usługi w ramach ubezpieczenia zdrowotnego – czyli pracują w placówkach z kontraktem z Funduszem albo mają własną umowę z NFZ. Jeśli więc pacjent trafi do lekarza prywatnego, który działa poza systemem publicznym, skierowanie z takiej wizyty nie uprawnia do bezpłatnych badań.
Jakie są zasady kierowania na badania przez lekarza POZ
Lekarz rodzinny ma obowiązek kierować swoich pacjentów na podstawowe badania, takie jak morfologia czy ogólne badanie moczu. Może to jednak zrobić tylko wtedy, gdy jego placówka ma podpisaną umowę z konkretnym laboratorium diagnostycznym i właśnie tam musi skierować pacjenta.
Dla pacjenta oznacza to jedno: jeśli badanie zostało zlecone przez lekarza POZ w ramach systemu NFZ, nie ponosi on żadnych kosztów. Całość finansowana jest z budżetu, który fundusz przekazuje placówce podstawowej opieki zdrowotnej.
Lekarz rodziny nie ma prawa odmówić wystawienia skierowania na badania, nie może również kierować pacjenta do laboratorium, w którym obowiązuje opłata za usługę, ani samodzielnie żądać od pacjenta opłat z tego tytułu.
W ten sposób zapewnia się, że pacjenci otrzymują niezbędne badania diagnostyczne, bez konieczności ponoszenia dodatkowych kosztów, co jest istotne dla ich zdrowia i dostępu do opieki medycznej.
Przejęcie pacjenta przez lekarza specjalistę – kto kieruje na badania
Gdy lekarz POZ kieruje pacjenta do specjalisty, powinien wcześniej zlecić tylko te badania, które są konieczne do wstępnego potwierdzenia rozpoznania i mieszczą się w zakresie jego kompetencji.
Od momentu, gdy pacjent trafia pod opiekę specjalisty, to właśnie on przejmuje odpowiedzialność za dalszą diagnostykę. Nie odsyła pacjenta z powrotem do lekarza rodzinnego po kolejne skierowania – sam decyduje, jakie badania są potrzebne i sam je zleca.
W takiej sytuacji to poradnia specjalistyczna pokrywa koszty badań, które wykonuje w toku leczenia.
Gdy pacjent korzysta z leczenia poza NFZ, lekarz POZ może odmówić wystawienia skierowania na badania diagnostyczne
Polskie przepisy jasno określają, że lekarz POZ nie ma obowiązku wystawiać skierowania na badania, które zostały zalecone prywatnie – nawet jeśli pacjent się tego domaga. Prawo w tej sytuacji stoi po stronie lekarza działającego w ramach NFZ.
Jeśli więc pacjent decyduje się na wizytę prywatną i otrzymuje zalecenie wykonania badań, musi wiedzieć, że lekarz rodzinny może odmówić wypisania skierowania w ramach publicznego systemu. Koszt takich badań pacjent pokrywa samodzielnie – chyba że zostanie przejęty przez specjalistę w ramach NFZ, który sam zdecyduje o dalszej diagnostyce.
Warto, by pacjent znał te zasady od początku. Jasna informacja podczas wizyty i czytelny wpis w dokumentacji – z uzasadnieniem, czy i dlaczego skierowanie zostało wystawione lub nie – pomaga uniknąć nieporozumień i skarg, zarówno wobec lekarza, jak i placówki.
Jak wypełnić skierowanie do poradni specjalistycznej – krok po kroku
1. Pieczęć, dane i oznaczenie placówki kierującej
W lewym górnym rogu umieść:
-
pieczęć jednostki kierującej (np. poradnia POZ, przychodnia),
-
adres jednostki kierującej,
-
numer telefonu do kontaktu.
2. Kod i nazwa komórki organizacyjnej
Wpisz kod oraz nazwę wewnętrznej jednostki organizacyjnej placówki, np. poradnia POZ, gabinet lekarza POZ.
3. Numer identyfikacyjny świadczeniodawcy (umowy z NFZ)
Podaj numer umowy zawartej z Narodowym Funduszem Zdrowia – identyfikuje on placówkę jako uprawnioną do świadczeń w ramach NFZ.
4. Data i miejsce wystawienia skierowania
Wpisz miejscowość oraz pełną datę w formacie:
...................................................., dnia .................... 20..... r.
(np. Kraków, dnia 21.09.2025 r.)
5. Nazwa poradni specjalistycznej
Na środku skierowania, w odpowiednim polu, wpisz jednoznaczną nazwę poradni, np.:
Ortopedyczna, Kardiologiczna, Endokrynologiczna.
6. Dane pacjenta
Wypełnij:
- imię i nazwisko pacjenta (np. Zofia Kowalska),
- wiek (np. 59),
- pełny adres (np. ul. Zawiła 1/2, 00-200 Kraków),
- numer PESEL,
- numer telefonu kontaktowego.
7. Rozpoznanie i kod ICD-10
Podaj opis rozpoznania klinicznego (np. inne wewnętrzne uszkodzenie stawu kolanowego) oraz kod ICD-10 (np. M23.8).
8. Cel porady (uzasadnienie)
Wyjaśnij powód skierowania – np. stan po wypadku komunikacyjnym. Ograniczenie ruchomości stawu kolanowego prawego.
9. Badania dotychczas wykonane
Wpisz, jakie badania wykonano do tej pory – np. RTG, morfologia, USG. Jeśli brak, wpisz „brak”.
10. Podpis i pieczątka lekarza kierującego
Na dole dokumentu musi znaleźć się:
- czytelny podpis lekarza kierującego,
- imienna pieczątka z numerem PWZ.
11. Uwagi poradni specjalistycznej (dla rejestracji)
To pole uzupełnia poradnia przyjmująca. Wpisywane są tu:
- data zgłoszenia się pacjenta ze skierowaniem,
- termin wyznaczonej porady.
POWINIENEŚ WIEDZIEĆ!
Pacjent nie może żądać od lekarza pierwszego kontaktu (POZ) wystawienia skierowania na badania zlecone w prywatnym gabinecie lekarskim, jeśli korzysta z opieki medycznej poza systemem ubezpieczeń zdrowotnych.
-
System ubezpieczeń zdrowotnych vs. prywatna opieka medyczna:
-
system ubezpieczeń zdrowotnych: Jest to system publicznej opieki zdrowotnej, który finansowany jest z funduszy publicznych, w tym z składek na ubezpieczenie zdrowotne opłacanych przez obywateli i pracodawców. Świadczenia zdrowotne w ramach tego systemu są dostępne dla ubezpieczonych pacjentów bez dodatkowych kosztów lub z niewielkimi opłatami,
-
prywatna opieka medyczna: To opieka zdrowotna świadczona przez prywatne placówki medyczne, finansowana bezpośrednio przez pacjentów z ich własnych środków lub z prywatnych ubezpieczeń zdrowotnych. Pacjenci korzystający z prywatnej opieki medycznej opłacają usługi zgodnie z cennikiem danej placówki.
-
Skierowania na badania:
-
lekarz pierwszego kontaktu (POZ): lekarz pierwszego kontaktu, czyli lekarz podstawowej opieki zdrowotnej (POZ), ma za zadanie zarządzanie opieką zdrowotną pacjentów w ramach systemu publicznej opieki zdrowotnej. W ramach swoich obowiązków może wystawiać skierowania na badania diagnostyczne, konsultacje specjalistyczne oraz hospitalizacje, które są finansowane z funduszy publicznych,
-
prywatne skierowania: w przypadku gdy pacjent korzysta z usług medycznych poza systemem ubezpieczeń zdrowotnych, czyli w prywatnych gabinetach lekarskich, zlecone tam badania są finansowane z jego własnych środków. Prywatny lekarz wystawia skierowania na badania, które mają być wykonane odpłatnie.
-
Żądanie skierowania od lekarza POZ:
- pacjent, który otrzymał skierowanie na badania od lekarza w prywatnym gabinecie lekarskim, nie ma prawa żądać od swojego lekarza POZ wystawienia skierowania na te same badania w ramach publicznej opieki zdrowotnej. Wynika to z faktu, że lekarz POZ działa w ramach systemu ubezpieczeń zdrowotnych i jego skierowania są finansowane z funduszy publicznych.
-
Powody odmowy wystawienia skierowania:
-
finansowanie: badania zlecone przez lekarza w prywatnym gabinecie są finansowane prywatnie, a lekarz POZ nie może przenosić tych kosztów na publiczny system ubezpieczeń zdrowotnych,
-
odpowiedzialność medyczna: lekarz POZ ponosi odpowiedzialność za opiekę medyczną nad swoimi pacjentami w ramach systemu publicznego, dlatego zleca badania tylko wtedy, gdy uzna je za konieczne na podstawie własnej oceny medycznej.
Praktyczne konsekwencje dla pacjentów:
-
podwójna konsultacja: jeśli pacjent chce, aby badania zlecone przez prywatnego lekarza były wykonane w ramach publicznej opieki zdrowotnej, powinien skonsultować się ze swoim lekarzem POZ, który na podstawie własnej oceny może zdecydować o zasadności wykonania tych badań,
-
koszty prywatne: pacjenci decydujący się na korzystanie z prywatnej opieki medycznej muszą być przygotowani na pokrycie kosztów zarówno wizyt, jak i zleconych badań z własnych środków lub prywatnego ubezpieczenia,
-
wybór systemu: pacjenci powinni być świadomi różnic między korzystaniem z publicznej i prywatnej opieki zdrowotnej oraz odpowiednio planować swoje decyzje dotyczące leczenia i diagnostyki.
Podsumowując, lekarz pierwszego kontaktu (POZ) nie ma obowiązku, a nawet nie powinien wystawiać skierowań na badania zlecone przez lekarzy w prywatnych gabinetach, jeśli pacjent korzysta z usług poza systemem ubezpieczeń zdrowotnych. Jest to zgodne z zasadami finansowania opieki zdrowotnej i odpowiedzialności medycznej w ramach publicznego systemu ubezpieczeń zdrowotnych.
Autor: Marzena Pytlarz-Pietraszko
/WiedzaiPraktyka
/wip