Alert E-ZDROWIE

Do konsultacji trafił projekt nowelizacji ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Zmiany dotyczą przede wszystkim zakresu dostępu do dokumentacji medycznej oraz ochrony zawartych w niej danych oraz możliwości wniesienia sprzeciwu wobec opinii lub orzeczenia lekarskiego. Zmiany zaproponowane w projekcie to: zdefiniowanie pojęć „kopia”, „odpis” oraz „wyciąg” z dokumentacji medycznej; rozszerzenie prawa pacjenta do informacji o stanie zdrowia - pacjent będzie mógł uzyskać informację nie tylko od lekarza, ale także od innych osób wykonujących zawód medyczny, stosownie do zakresu udzielanych przez te osoby świadczeń zdrowotnych (np. ratowników medycznych); uzupełnienie zakresu dokumentacji medycznej o informację o wydaniu opinii lub orzeczenia lekarskiego albo o odmowie ich wydania oraz odmowie wydania skierowania na badania diagnostyczne, które są niezbędne do wydania opinii lub orzeczenia lekarskiego; wskazanie, że w razie śmierci pacjenta dokumentacja medyczna jest udostępniania osobie upoważnionej przez pacjenta za życia oraz osobie, która w chwili śmierci pacjenta była jego przedstawicielem ustawowym; rozszerzenie katalogu osób, którym placówka medyczna udostępnia dokumentację medyczną o podmioty tworzące w zakresie sprawowania nadzoru nad podmiotem leczniczym niebędącym przedsiębiorcą; o członków zespołu kontroli zakażeń szpitalnych oraz o inne niż lekarze, pielęgniarki i położne osoby z wyższym wykształceniem i wykonujące zawód medyczny, w związku z prowadzeniem procedury oceniającej na podstawie przepisów o akredytacji w ochronie zdrowia – w zakresie niezbędnym do jej przeprowadzenia; wydanie oryginału dokumentacji medycznej wyłącznie na żądania organów władzy publicznej i sądów oraz gdy sporządzenie kopii mogłoby spowodować zwłokę w udzieleniu świadczenia zdrowotnego zagrażającą życiu lub zdrowiu pacjenta. Wypożyczający oryginał potwierdzałby jego odbiór i zobowiązywałby się do zwrotu niezwłocznie po wykorzystaniu; wprowadzenie dodatkowego sposobu udostępniania dokumentacji medycznej prowadzonej w postaci papierowej przez wykonanie na wniosek pacjenta lub innego uprawnionego podmiotu cyfrowego odwzorowania (skanu) i przekazywanie następnie poprzez elektroniczną transmisję danych lub na informatycznym nośniku. Placówka medyczna mogłaby w swoim regulaminie wprowadzić taką możliwość, jeśli byłby do tego przygotowany organizacyjnie; obniżenie maksymalnej wysokości opłaty za udostępnienie kopii dokumentacji medycznej z 75 groszy do 30 groszy za stronę; wprowadzenie możliwości wydania pacjentowi oryginału dokumentacji medycznej po upływie okresów jej przechowywania; doprecyzowanie zasad postępowania z dokumentacją medyczną w przypadku przestania wykonywania działalności leczniczej. W przypadku SPZOZ i jednostek budżetowych oraz instytutów badawczych dokumentacja byłaby przechowywana w miejscu wskazanym przez podmiot tworzący albo podmiot sprawujący nadzór nad placówką. Pozostałe placówki i praktyki zawodowe przekazywałby dokumentację do przechowywania uprawnionemu podmiotowi i ponosiłyby koszty przechowywania. Potem dokumentacja byłaby niszczona albo wydawana pacjentom. W przypadku śmierci osoby wykonującej praktykę zawodową zobowiązanym do zabezpieczenia dokumentacji medycznej byłby właściwy samorząd zawodowy; wprowadzenie kary finansowej za nie wywiązywanie się z obowiązku zabezpieczenia dokumentacji medycznej; uproszczenie instytucji sprzeciwu wobec opinii albo orzeczenia lekarskiego i przyspieszenie postępowania w tych sprawach – m.in. rezygnacja ze wskazania przepisu w sprzeciwie przez pacjenta, doprecyzowanie, że sprzeciw przysługuje także w przypadku odmowy wydania opinii lub orzeczenia, a także odmowy skierowania na badania diagnostyczne, jeśli są niezbędne do wydania takiej opinii lub orzeczenia; wprowadzenie prawa przetwarzania przez wojewodę danych z postępowań przed komisją ds. zdarzeń medycznych i określenie sposobu postępowania z dokumentacją medyczna zgromadzoną podczas prac komisji. »

Prezydent podpisał nowelizację Kodeksu postępowania karnego, ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Nowelizacja dotyczy m.in. okoliczności zwolnienia z tajemnicy lekarskiej. Ustawa ogranicza tajemnicę lekarską i wprowadza jawność spraw karnych dotyczących błędów medycznych. Do tej pory z tajemnicy lekarskiej po śmierci pacjenta mógł zwolnić tylko sąd, na wniosek prokuratora. Po wejściu w życie noweli wystarczy zgoda na ujawnienie tajemnicy lekarskiej przekazana przez osoby bliskie zmarłego. Według nowelizacji lekarz jest związany tajemnicą również po śmierci pacjenta, chyba że zgodę na ujawnienie tajemnicy wyrazi osoba bliska. Zwolnienia z tajemnicy lekarskiej nie stosujemy, jeśli ujawnieniu tajemnicy sprzeciwi się inna osoba bliska. »

Od 21 czerwca obowiązuje zarządzenie nr 48/2016/DSOZ prezesa NFZ  z 20 czerwca 2016 r., które zmienia niektóre zarządzenia w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, w związku ze świadczeniami opieki zdrowotnej udzielanymi kobietom z rozpoznanymi wadami rozwojowymi płodu. Zarządzenie wprowadza dwa nowe dokumenty: 1) wykaz rozpoznań wg ICD-10 wybranych wad rozwojowych płodu  2) wzór skierowania do opieki położnej POZ/psychologa związane z rozpoznaniem u ciężarnej wady rozwojowej płodu. Zarządzenie ma zwiększyć dostępność  do świadczeń z zakresu opieki psychologicznej i położnej POZ kobietom od 21 tygodnia ciąży  i w połogu (6 tyg. po porodzie), u których podczas ciąży rozpoznano wady rozwojowe płodu. Jednocześnie umożliwiono korzystanie ze wsparcia psychologicznego rodzinie tych kobiet. »

Standardy opieki nad ciężarną w przypadku występowania powikłań określają sposoby postępowania w najczęstszych patologiach ciąży i głównych przyczynach umieralności i zachorowalności okołoporodowej zarówno matek, płodów, jak i noworodków. Zgodnie z nimi kobieta, która straciła dziecko, nie powinna przebywać w sali razem z innymi ciężarnymi lub kobietami, które urodziły zdrowe dzieci Standardy uwzględniają także tzw. niepowodzenia położnicze czyli sytuacje, gdy dochodzi do poronienia, urodzenia dziecka martwego, niezdolnego do życia lub obarczonego letalnymi schorzeniami. Są to także sytuacje, gdy kobieta spodziewa się urodzenia chorego dziecka. W standardach zapisano, że po przekazaniu kobiecie informacji o śmierci lub ciężkiej chorobie dziecka lekarz powinien dać jej czas na możliwość oswojenia się z tą sytuacją, zanim wyjaśni jej szczegółowo przyczyny tego niepowodzenia i zanim podejmą decyzję o dalszym postępowaniu. Na życzenie pacjentki należy jej też umożliwić wsparcie psychologiczne i wsparcie bliskich. Najczęstszymi przyczynami powikłań w ciąży są nadciśnienie tętnicze, przedwczesny poród, ciąża bliźniacza, niedotlenienie wewnątrzmaciczne płodu oraz krwotok położniczy. Rozporządzenie ministra zdrowia z 9 listopada 2015 r. w sprawie standardów postępowania medycznego przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych w dziedzinie położnictwa i ginekologii z zakresu okołoporodowej opieki położniczo-ginekologicznej, sprawowanej nad kobietą w okresie ciąży, porodu, połogu, w przypadkach występowania określonych powikłań oraz opieki nad kobietą w sytuacji niepowodzeń położniczych (Dz.U. z 2015 r. poz. 2007) określa poszczególne elementy opieki medycznej w takich sytuacjach, między innymi  zakres niezbędnych badań diagnostycznych, świadczeń profilaktycznych i leczniczych, a także miejsce ich udzielania. »

Możliwość wglądu do dokumentacji medycznej pacjenta po jego śmierci przez osoby najbliższe, mimo braku wcześniejszego upoważnienia, przewiduje nowelizacja Kodeksu postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, nad którą pracuje Sejm. Nowelizacja zakłada zmianę ustawy z 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz ustawy z 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.  Zgodnie z projektem dysponentem tajemnicy po śmierci pacjenta powinny być osoby najbliższe, tak aby nie zostały naruszone dobra osobiste pacjenta. Ponadto osoby bliskie powinny mieć również prawo sprzeciwu wobec zwolnienia z tajemnicy, gdy ujawnienie informacji objętych tajemnicą będzie naruszało dobra osobiste. Wówczas do zachowania tajemnicy lekarskiej wystarczający będzie sprzeciw choćby jednej z osób bliskich, mimo że pozostali mogą wyrażać zgodę na ujawnienie informacji. Zmiana przepisów ma pozwolić na poznanie przez osoby najbliższe całokształtu okoliczności związanych ze stanem zdrowia pacjenta. Pierwsze czytanie projektu odbyło się 12 maja 2016 r. na posiedzeniu Sejmu. Projekt ustawy trafił do Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach. »

Od 16 maja 2022 r. przechodzimy ze stanu epidemii do stanu zagrożenia epidemicznego – ogłosił minister zdrowia Adam Niedzielski w towarzystwie Grzegorz Juszczyka, dyrektora Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny. »

W razie braku dostępności do lekarza uprawnionego  do przeprowadzenia badania wstępnego lub kontrolnego, badanie to może przeprowadzić inny lekarz. Lekarz ten może również wydać odpowiednie orzeczenie lekarskie, przy czym będzie ono ważne 30 dni od dnia odwołania stanu epidemii – tak wynika ze znowelizowanej 31 marca 2020 r. ustawą z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Przeprowadzenie badania medycyny pracy i wydanie orzeczenia może nastąpić zdalnie. Z takiego rozwiązania może skorzystać każdy lekarz, w tym lekarz medycyny pracy. Wynika to z art. 2 ust. 4 ustawy z 5 grudnia 1996 r. o wykonywaniu zawodu lekarza i lekarza dentysty, zgodnie z którym lekarz może udzielać świadczeń zdrowotnych, w tym badać stan zdrowia i wydawać orzeczenia lekarskie, za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności. »

Od 20 marca w Polsce obowiązuje rozporządzenie ministra zdrowia z 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r. poz. 491). Wprowadzenie stanu epidemii pozwala na wielu ograniczeń, m.in. wprowadzenie zakazu opuszczania określonych obszarów, nakazu przebywania w innych, zamykania instytucji i zakładów pracy, reglamentowania pewnych towarów, kierowanie do pracy w zwalczaniu epidemii, udostępnienie lokali, przejmowanie pojazdów, poddania się obowiązkowi badań. Po wprowadzeniu stanu epidemii pracownicy podmiotów leczniczych i osoby wykonujące zawody medyczne mogą być skierowani do pracy przy zwalczaniu epidemii. Takiemu obowiązkowi takiemu - jeśli niesie on ryzyko zakażenia - nie podlegają osoby do 18. roku życia lub powyżej 60 roku życia, a także kobiety w ciąży lub osoby wychowujące dzieci w wieku do 18lat, w tym osoby wychowujące dzieci samotnie oraz osoby, u których orzeczono częściową lub całkowitą niezdolność do pracy, a także inwalidzi i osoby z orzeczonymi chorobami przewlekłymi. Decyzja o skierowaniu do pracy przy zwalczaniu epidemii stwarza obowiązek pracy do 3 miesięcy. Osobie skierowanej do takiej pracy przysługuje wynagrodzenie zasadnicze nie niższe niż 150% przeciętnego wynagrodzenia zasadniczego przewidzianego na danym stanowisku pracy w zakładzie wskazanym w decyzji. Wynagrodzenie nie może być niższe niż to, które skierowany do pracy przy zwalczaniu epidemii otrzymał w miesiącu poprzedzającym miesiąc skierowania do pracy. Osobie skierowanej do pracy przysługuje zwrot kosztów przejazdu, zakwaterowania i wyżywienia, chyba że zostały one zapewnione przez pracodawcę w miejscu wykonywania pracy. Przez czas trwania pracy przy zwalczaniu epidemii dotychczasowy pracodawca nie może rozwiązać stosunku pracy. Nie może również wypowiedzieć umowy o pracę, chyba że istnieje podstawa do jej rozwiązania bez wypowiedzenia z winy pracownika, albo w przypadku zmiany lub uchylenia decyzji. »

Rząd przyjął projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z e-skierowaniem i listami oczekujących na udzielenie świadczenia opieki zdrowotnej. Modyfikacja przepisów dotyczących wystawiania i realizowania e-skierowań oraz korzystania z nich przez pacjentów obejmie przede wszystkim zakres dokumentów obsługiwanych w postaci elektronicznej, a także katalog przypadków, w których skierowanie będzie wystawione w postaci papierowej (chodzi np. o pacjenta o nieustalonej tożsamości, lekarza z innego państwa UE, brak dostępu do systemu). Z kolei zmiany w przepisach ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych dotyczące list oczekujących mają na celu: uelastycznienie zarządzania kolejkami przez placówki medyczne, przekazywanie Narodowemu Funduszowi Zdrowia (NFZ) informacji istotnych z punktu widzenia zapewniania dostępności świadczeń, nałożenie na NFZ obowiązku informowania pacjentów o terminie nadchodzących wizyt objętych tzw. kolejkami centralnymi, np. przez wysłanie wiadomości SMS. Obecnie, w przypadku odwołania wizyty, przepisy przewidują konieczność zaproponowania zwolnionego terminu kolejnemu pacjentowi z listy, który często – ze względu na bliskość swojego terminu – nie jest zainteresowany skorzystaniem z tej możliwości, a w efekcie zwolniony termin często jest niewykorzystany. Projekt zawiera rozwiązanie, które umożliwi zaproponowanie wizyty w tym terminie dowolnemu pacjentowi, dla którego pierwotny termin przypada w okresie od 7 do 30 dni od terminu zwolnionego. Dodatkowy zakres danych przekazywany do NFZ obejmuje m.in. harmonogram udzielania świadczeń, który zawiera informacje nie tylko dotyczące pacjentów zapisanych na listy oczekujących, tj. pierwszorazowych, ale także m.in. tych, którzy realizują wizyty w ramach planu leczenia. »