Bieżący rok był rokiem kontynuacji zaplanowanych wcześniej działań w zakresie rozwoju systemu e-zdrowia i rejestrów medycznych. Był także rokiem planowania i projektowania kolejnych zmian systemowych na tym polu.

System e-zdrowie (P1) rozszerzono o dokumentację związaną z medycyną szkolną. Do katalogu elektronicznej dokumentacji medycznej przetwarzanej w Systemie Informacji Medycznej włączono Karty profilaktycznego badania ucznia oraz dokumentacji indywidualnej ucznia, umożliwiono też dostęp do karty za pośrednictwem Internetowego Konta Pacjenta. Bilanse czy badania przeprowadzane w szkole podstawowej przez pielęgniarkę szkolną będą teraz ujęte w e-dokumentacji, a dostęp do tych informacji zyskali przede wszystkim lekarze podstawowej opieki zdrowotnej (POZ), a także – w razie potrzeby – specjaliści, zajmujący się nieletnim pacjentem. W planach jest analogiczne scyfryzowanie dokumentacji związanej z medycyną pracy.

W mijającym roku wdrożono wiele rozwiązań telemedycznych:

• uruchomiono Teleplatformę Pierwszego Kontaktu, która zapewnia pacjentom teleporady poza godzinami pracy POZ;

• uruchomiono Program DOM (Domowa Opieka Medyczna), który ma ułatwić osobom starszym możliwość skorzystania ze zdalnych porad i dobrodziejstw telemedycyny, wykorzystując do tego wybrane urządzenia medyczne (takie jak pulsoksymetr, stetoskop elektroniczny, opaski telemedyczne czy e-spirometry) oraz specjalną aplikację do przekazywania i monitoringu danych o stanie zdrowia pacjentów. Celem programu jest nie tylko wzrost bezpieczeństwa pacjentów, ale również usprawnienie pracy Lekarzy Podstawowej Opieki Zdrowotnej. Poszczególne elementu programu przechodziły w tym roku pilotaż.

Najwięcej kontrowersji wzbudziła jednak nowelizacja rozporządzenia w sprawie szczegółowego zakresu danych zdarzenia medycznego przetwarzanego w systemie informacji oraz sposobu i terminów przekazywania tych danych do Systemu Informacji Medycznej (SIM), która rozszerzyła katalog danych podlegających obowiązkowi raportowania do SIM i w ten sposób powołała do życia tzw. rejestr ciąż.

Wspomniane zmiany oraz dotychczasowy rozwój systemu P1 w zakresie kluczowych e-usług (e-recepta, e-skierowanie, Zdarzenie Medyczne, wymiana EDM, e-rejestracja) przyspieszają transformację cyfrową ochrony zdrowia. Dla zapewnienia jeszcze lepszej wydajności i skuteczności systemu konieczny jest dalszy rozwój usług centralnych, który wesprze instytucjonalizację, opiekę koordynowaną, profilaktykę̨ i medycynę pracy oraz zwiększy zaangażowanie pacjenta we własne zdrowie. Tym wszystkim wyzwaniom system powinien sprostać w kolejnych latach. Zapowiedzi nadchodzących zmian są widoczne już teraz – to m.in. rozszerzenie katalogu e-skierowań o kolejne rodzaje świadczeń oraz wdrażanie opieki koordynowanej w POZ.

Rok 2022 był także rokiem licznych zmian ustawodawczych nakierowanych na walkę z pandemią. Z perspektywy organizacji udzielania świadczeń i obsługi pacjenta covidowego najważniejsze dotyczą standardów opieki. Ostatecznie jednak, w związku ze stopniowym cofaniem się zagrożenia epidemicznego, wycofano się także z wybranych regulacji prawnych, mianowicie:

• ze skutkiem na 12 kwietnia 2022 r. uchylono rozporządzenie w sprawie standardu organizacyjnego opieki w izolatoriach;

• ze skutkiem na 29 kwietnia 2022 r. uchylono rozporządzenie w sprawie standardu organizacyjnego opieki zdrowotnej nad pacjentem podejrzanym o zakażenie lub zakażonym wirusem SARS-CoV-2.

Na rok 2023 i lata kolejne szykowany jest dalszy ciąg zmian i cyfrowej transformacji w sektorze ochrony zdrowia. W październiku br. Ministerstwo Zdrowia zaprezentowało obszerny dokument pt. „Program Rozwoju e-Zdrowia w Polsce na lata 2022-2027”, w którym przedstawia założone cele oraz narzędzia służące ich realizacji i wskaźniki oceny.

E-zdrowie, to przede wszystkim rozwój zdalnej opieki w środowisku pacjenta i autodiagnostyki. Program zakłada rozwój systemów centralnych (w tym usług dla pacjentów), ale także systemów świadczeniodawców, z których będą też korzystać pracownicy medyczni. Główne obszary działań i cele Programu to m.in.:

• Zwiększenie zaangażowania pacjentów – rozwiązania e-zdrowia oraz dostępne systemy powinny wspomagać pacjentów w zaangażowaniu we własne zdrowie oraz dawać im wsparcie w prowadzeniu zdrowego stylu życia. W tym celu planuje się dostarczyć pacjentom cyfrowe narzędzia do nawigowania w systemie ochrony zdrowia, takie jak m.in. możliwość umawiania i odwoływania wizyt, komunikacja z pracownikami medycznymi i niemedycznymi lub koordynatorami, uzyskiwanie informacji o możliwych ścieżkach postepowania diagnostyczno-leczniczego, dostępnych świadczeniach opieki zdrowotnej, programach profilaktycznych, a także aplikacje zdrowotne. Narzędzia teleinformatyczne powinny komunikować́ pacjentowi możliwe działania prozdrowotne oraz wspierać́ rożne kanały komunikacji z pracownikami ochrony zdrowia. Niezależnie od kanału komunikacji pracownicy ochrony zdrowia powinni mieć dostęp do właściwych danych pozwalających na wsparcie pacjenta bądź udzielenie teleporady.

• Wzmocnienie dojrzałości cyfrowej usługodawców oraz wsparcie ich e-usługami horyzontalnymi – w ocenie MZ należy zwiększyć dojrzałość cyfrową systemów usługodawców oraz zapewnić wsparcie pracowników medycznych, aby mogli otrzymać istotne informacje o stanie zdrowia pacjenta w wymaganym czasie. Zapewni to wsparcie w podejmowaniu decyzji klinicznych przez automatyczną analizę danych i porównanie z bazami eksperckimi, ale także pomoc w ergonomicznym zbieraniu danych medycznych i prowadzeniu dokumentacji. Systemy usługodawców powinny także wspierać zarzadzanie podmiotami leczniczymi - np. dostarczać informacji o leczeniu pacjentów (medyczne hurtownie danych) oraz być zintegrowane z usługami, które udostępniają̨ systemy centralne i przekazywać́ dane do ponownego użycia w innych obszarach ochrony zdrowia.

• Zwiększenie dostępności i wykorzystania danych medycznych oraz sztucznej inteligencji, usprawnienie komunikacji - program rozwoju e-zdrowia zakłada lepsze wykorzystanie gromadzonych danych oraz potencjału sztucznej inteligencji i zaawansowanych metod analitycznych do prognozowania zdrowia pacjenta, zdrowia populacyjnego oraz diagnostyki i leczenia, a także rozwój narzędzi wspomagających decyzje kliniczne i poprawa skuteczności diagnostyki. To także plan utworzenia rozwiązań, które wspomogą komunikację (w tym konsultacje procesu diagnostycznego) pomiędzy uczestnikami systemu ochrony zdrowia oraz wzmocnią funkcję konsultacyjną AOS i lecznictwa szpitalnego dla POZ oraz integrację POZ i AOS. Elementem komunikacji jest także informacja zwrotna od pacjenta na temat jego zadowolenia oraz oceny jakości udzielonego świadczenia.

• Rozwój kompetencji – MZ stawia na kompetencje cyfrowe pacjentów i kadry medycznej oraz planuje rozszerzać kompetencje innych zawodów medycznych. Konieczny jest także rozwój kadr administracji publicznej zaangażowanej w zadania w ochronie zdrowia, w tym samą informatyzację.

Program ma być realizowany w trzech etapach. Pierwszy zaplanowany jest na połowę 2023 roku i ma wówczas nastąpić ogólnopolskie wdrożenie e-usług. W drugim etapie, który ma przypaść dwa lata później, zaczną obowiązywać rozwiązania wspierające skoordynowaną opiekę nad pacjentem. Trzeci etap to szerokie wykorzystanie rozwiązań związanych z wsparciem decyzji klinicznych oraz telemedycyną.