Co roku powstaje problem, co zrobić z kartami zdrowia uczniów kończących szkołę podstawową i idących do szkoły średniej. Czy można je wydać uczniom, poprosić o odebranie rodziców lub opiekunów prawnych, czy też pielęgniarki szkolne mają „załatwić” sprawę między sobą?

Dzieci uczące się mają prawo do świadczeń profilaktycznej opieki zdrowotnej realizowanych przez pielęgniarkę lub higienistkę szkolną. Oznacza to, że w czasie trwania nauki w szkole, uczniowie mogą korzystać z różnych usług medycznych, które mają na celu monitorowanie i promowanie ich zdrowia oraz zapobieganie chorobom. Świadczenia te obejmują między innymi:

1. regularne badania profilaktyczne: pielęgniarki i higienistki szkolne przeprowadzają regularne badania zdrowotne uczniów, które mają na celu wykrywanie ewentualnych problemów zdrowotnych na wczesnym etapie. Badania te mogą obejmować pomiary wzrostu, wagi, badania wzroku, słuchu oraz inne testy zdrowotne,
2. edukacja zdrowotna: pielęgniarki i higienistki szkolne prowadzą programy edukacyjne, które mają na celu zwiększenie świadomości uczniów na temat zdrowego stylu życia, higieny osobistej, zdrowego odżywiania oraz zapobiegania chorobom. Mogą również prowadzić zajęcia na temat pierwszej pomocy, zdrowia psychicznego i innych ważnych zagadnień zdrowotnych,
3. szczepienia ochronne: w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej, pielęgniarki i higienistki szkolne mogą organizować i przeprowadzać programy szczepień ochronnych, zgodnie z obowiązującym kalendarzem szczepień. Szczepienia te mają na celu ochronę uczniów przed chorobami zakaźnymi,
4. opieka nad chorymi uczniami: pielęgniarki i higienistki szkolne są również odpowiedzialne za udzielanie pierwszej pomocy w nagłych przypadkach oraz opiekę nad uczniami, którzy zachorują w czasie pobytu w szkole. Mogą również koordynować dalsze działania medyczne w porozumieniu z rodzicami i nauczycielami.

Po zakończeniu kształcenia przez ucznia istnieje procedura przekazywania indywidualnej dokumentacji medycznej ucznia. Dokumentacja ta zawiera pełną historię zdrowotną ucznia, w tym wyniki badań profilaktycznych, informacje o szczepieniach, wszelkie interwencje medyczne oraz inne istotne dane zdrowotne.

Proces przekazywania dokumentacji wygląda następująco:

1. przygotowanie dokumentacji: pielęgniarka, higienistka szkolna albo położna zbierają wszystkie dokumenty medyczne ucznia i przygotowują je do przekazania. Dokumentacja ta jest dokładnie sprawdzana, aby upewnić się, że zawiera wszystkie istotne informacje,
2. przekazanie dokumentacji lekarzowi POZ: gotowa dokumentacja medyczna jest przekazywana lekarzowi podstawowej opieki zdrowotnej (lekarz POZ), który sprawuje opiekę zdrowotną nad uczniem. Lekarz ten jest wybrany na podstawie deklaracji wyboru lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, którą rodzice lub opiekunowie prawni złożyli wcześniej,
3. kontynuacja opieki zdrowotnej: przekazanie dokumentacji lekarzowi POZ ma na celu zapewnienie ciągłości opieki zdrowotnej nad uczniem. Lekarz POZ, mając dostęp do pełnej historii zdrowotnej pacjenta, może lepiej monitorować jego stan zdrowia, kontynuować odpowiednie działania profilaktyczne oraz podejmować decyzje dotyczące dalszego leczenia i opieki medycznej.

Dzięki tym procedurom, uczniowie mogą korzystać z kompleksowej opieki zdrowotnej zarówno w trakcie nauki w szkole, jak i po jej zakończeniu, co przyczynia się do ich lepszego zdrowia i dobrostanu na różnych etapach życia.

Dokumentację medyczną ucznia może odebrać również pełnoletni uczeń po zakończeniu nauki, jego rodzic lub opiekun prawny. Procedura odbioru dokumentacji medycznej wymaga spełnienia kilku istotnych kroków:

1. odbiór przez pełnoletniego ucznia: gdy uczeń osiągnie pełnoletność i zakończy naukę w szkole, ma prawo do osobistego odbioru swojej dokumentacji medycznej. Jest to możliwe pod warunkiem, że uczeń własnoręcznie podpisze dokument potwierdzający odbiór dokumentacji. Podpis ten stanowi dowód, że dokumentacja została przekazana do jego rąk,
2. odbiór przez rodzica lub opiekuna prawnego: alternatywnie, rodzic lub opiekun prawny ucznia może również odebrać dokumentację medyczną. W takim przypadku rodzic lub opiekun musi osobiście stawić się w szkole i poświadczyć odbiór dokumentacji poprzez złożenie własnoręcznego podpisu na odpowiednim formularzu,
3. poświadczenie odbioru: zarówno pełnoletni uczeń, jak i rodzic lub opiekun prawny muszą poświadczyć odbiór dokumentacji medycznej własnoręcznym podpisem. Podpis ten jest niezbędny, aby pielęgniarka szkolna miała oficjalne potwierdzenie, że dokumentacja została odebrana przez uprawnioną osobę,
4. zalecenie przekazania dokumentacji lekarzowi POZ: w momencie odbioru dokumentacji medycznej, osoba odbierająca (uczeń, rodzic lub opiekun prawny) jest zobowiązana do przekazania dokumentacji lekarzowi podstawowej opieki zdrowotnej (POZ). Jest to ważne, aby zapewnić ciągłość opieki medycznej nad uczniem po zakończeniu nauki w szkole,
5. dbanie o ciągłość opieki medycznej: odbiór i przekazanie dokumentacji medycznej lekarzowi POZ jest kluczowe dla utrzymania ciągłości opieki zdrowotnej. Dokumentacja medyczna zawiera istotne informacje na temat stanu zdrowia ucznia, jego historii chorób, szczepień oraz wszelkich innych ważnych interwencji medycznych, które miały miejsce w czasie jego edukacji szkolnej.

Procedura ta jest niezbędna do zapewnienia, że wszystkie istotne dane medyczne zostaną odpowiednio przekazane i uwzględnione w dalszej opiece zdrowotnej nad uczniem. Dzięki temu lekarz POZ będzie miał pełny obraz stanu zdrowia pacjenta, co jest kluczowe do dalszej diagnostyki, leczenia i monitorowania stanu zdrowia.

Świadczenia gwarantowane z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej realizują:

• lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, który prowadzi dokumentację indywidualną w formie karty profilaktycznego badania lekarskiego ucznia, zawiera ona m.in. informacje pielęgniarki lub higienistki szkolnej o uczniu, wyniki testów przesiewowych oraz informacje dotyczące wysokości i masy ciała ucznia, funkcjonowania narządu wzroku i słuchu, rozwoju układu ruchu, ciśnienia tętniczego krwi,

• pielęgniarka lub higienistka szkolna udzielające świadczenia w środowisku nauczania i wychowania zobowiązana do prowadzenia dokumentacji indywidualnej ucznia oraz dokumentacji zbiorczej odnoszącej się do uczniów uczęszczających do jednej klasy. Dokumentacja indywidualna ucznia zawiera wyniki przeprowadzanych testów przesiewowych.

Pielęgniarka lub higienistka szkolna udzielająca świadczeń zdrowotnych uczniom powinna prowadzić indywidualną dokumentację ucznia i dokumentację zbiorczą odnoszącą się do uczniów uczęszczających do jednej klasy.

Indywidualna dokumentacja ucznia:

1. historia zdrowotna: pielęgniarka lub higienistka szkolna powinna szczegółowo rejestrować wszystkie istotne informacje dotyczące zdrowia każdego ucznia. Obejmuje to historię chorób, wyniki badań profilaktycznych, informacje o szczepieniach, wszelkie interwencje medyczne oraz inne istotne zdarzenia zdrowotne,
2. wyniki badań: każde przeprowadzone badanie zdrowotne, takie jak pomiary wzrostu, wagi, badania wzroku, słuchu oraz inne testy, powinny być dokładnie odnotowane w indywidualnej dokumentacji ucznia,
3. szczepienia: dokumentacja powinna zawierać szczegółowe informacje o wszystkich przeprowadzonych szczepieniach, w tym daty szczepień oraz rodzaje podanych szczepionek,
4. interwencje medyczne: wszelkie interwencje medyczne, takie jak udzielanie pierwszej pomocy, wizyty u lekarza, procedury medyczne przeprowadzone w szkole oraz zalecenia lekarskie, powinny być skrupulatnie odnotowane,
5. plan opieki zdrowotnej: jeśli uczeń wymaga specjalnej opieki zdrowotnej, np. z powodu przewlekłej choroby, alergii czy innych schorzeń, plan tej opieki powinien być dokładnie opisany w dokumentacji.

Dokumentacja zbiorcza odnosząca się do uczniów jednej klasy:

1. podsumowanie zdrowia klasy: dokumentacja zbiorcza powinna zawierać ogólne podsumowanie stanu zdrowia uczniów uczęszczających do jednej klasy. Może to obejmować statystyki dotyczące częstości występowania różnych chorób, frekwencję na badaniach profilaktycznych, liczbę uczniów zaszczepionych itd.,
2. programy profilaktyczne: pielęgniarka lub higienistka szkolna powinna rejestrować wszystkie programy profilaktyczne realizowane w klasie, takie jak programy szczepień, edukacyjne warsztaty zdrowotne, prelekcje na temat zdrowego stylu życia i inne inicjatywy prozdrowotne,
3. wizyty i interwencje medyczne: zbiorcza dokumentacja powinna zawierać informacje na temat wszelkich interwencji medycznych przeprowadzonych w klasie, np. wizyt pielęgniarki w klasie, udzielania pierwszej pomocy, działań podjętych w przypadku nagłych zachorowań czy urazów,
4. edukacja zdrowotna: wszystkie działania edukacyjne prowadzone w klasie, takie jak zajęcia na temat higieny, zdrowego odżywiania, profilaktyki chorób zakaźnych, powinny być odnotowane w dokumentacji zbiorczej.

Lekarz podstawowej opieki zdrowotnej udzielający świadczeń zdrowotnych uczniom powinien prowadzić dokumentację indywidualną w formie Karty profilaktycznego badania lekarskiego ucznia.

Karta profilaktycznego badania lekarskiego ucznia powinna zawierać m.in.:

• informacje dotyczące stanu zdrowia i istotnych chorób oraz problemów zdrowotnych ucznia, zwłaszcza występujących w okresie 12 miesięcy przed badaniem;

• informacje o problemach zgłaszanych przez przedstawiciela ustawowego ucznia;

• informacje wychowawcy ucznia mające istotne znaczenie dla oceny stanu zdrowia, w szczególności o zachowaniu ucznia, osiąganych wynikach w nauce, wykazywanych uzdolnieniach, sprawności fizycznej, absencji szkolnej, relacji z rówieśnikami, ewentualnych problemów szkolnych;

• informacje pielęgniarki lub higienistki szkolnej o uczniu, w szczególności wyniki testów przesiewowych oraz informacje dotyczące wysokości i masy ciała ucznia, funkcjonowania narządu wzroku i słuchu, rozwoju układu ruchu, ciśnienia tętniczego krwi;

• wyniki badania lekarskiego ucznia, w szczególności dotyczące wzrastania i rozwoju ucznia, stanu odżywienia, dojrzewania płciowego według skali Tannera od klasy III szkoły podstawowej, rozwoju psychospołecznego, funkcjonowania układów i narządów, stwierdzone problemy zdrowotne;

• zalecenia dotyczące udziału ucznia w zajęciach wychowania fizycznego i ewentualnych ograniczeniach w tym zakresie oraz inne zalecenia lekarza podstawowej opieki zdrowotnej.

Dokumentacja medyczna ucznia nie jest własnością szkoły, ponieważ pielęgniarka nie jest pracownikiem szkoły, a jedynie korzysta z pomieszczenia udostępnionego przez dyrekcję szkoły z przeznaczeniem na gabinet profilaktyki i pomocy przedlekarskiej, w którym realizuje świadczenia zdrowotne, zgodnie z umową zawartą z NFZ.

Szkoła zatem nie ma obowiązku archiwizowania dokumentacji medycznej ucznia kończącego szkołę.

Po zakończeniu kształcenia przez ucznia pielęgniarka, higienistka szkolna albo położna przekazują indywidualną dokumentację medyczną ucznia lekarzowi podstawowej opieki zdrowotnej. Za prowadzenie i przekazanie dokumentacji ucznia po zakończeniu nauki odpowiedzialna jest zatem pielęgniarka szkolna sprawująca opiekę nad uczniem.

Ponadto pielęgniarka, higienistka szkolna albo położna współpracują z:

• lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej;

• lekarzem dentystą;

• pielęgniarką podstawowej opieki zdrowotnej;

• opiekunami prawnymi lub faktycznymi ucznia;

• dyrektorem szkoły;

• radą pedagogiczną;

• organizacjami i instytucjami działającymi na rzecz dzieci i młodzieży.

Współpraca pielęgniarki lub higienistki szkolnej z podmiotami sprawującymi opiekę nad uczniami pozwala na właściwe sprawowanie tej opieki.

W praktyce, gdy uczeń kończy szkołę podstawową, jego dokumentację pielęgniarka, higienistka szkolna przekazuje rodzicowi ucznia w celu dostarczenia do szkoły średniej. To rodzic ucznia kończącego ten etap nauki jest ich dysponentem i przekazuje do placówki edukacyjnej.

W tym duchu wypowiedziała się też podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia Katarzyna Głowala, odpowiadając na interpelację poselską Krzysztofa Sitarskiego.

Wskazała, że po zakończeniu kształcenia przez ucznia pielęgniarka, higienistka szkolna albo położna przekazują indywidualną dokumentację medyczną ucznia lekarzowi podstawowej opieki zdrowotnej sprawującemu opiekę zdrowotną nad uczniem.

Dokumentację medyczną ucznia może odebrać również pełnoletni uczeń po zakończeniu nauki, jego rodzic lub opiekun prawny, poświadczając pielęgniarce w szkole własnoręcznym podpisem fakt przyjęcia dokumentacji i zalecenia przekazania jej lekarzowi POZ (zob. odpowiedź na interpelację nr 14307 w sprawie pokrywania kosztów przekazywania lekarzowi podstawowej opieki zdrowotnej indywidualnej dokumentacji medycznej ucznia po zakończeniu kształcenia w szkole z 16 sierpnia 2017 r.).

(oznaczenie podmiotu leczniczego)

Karta zdrowia ucznia (wzór)

1. Informacje o uczniu:
   • imię (imiona) i nazwisko ucznia: wpisz pełne imię (imiona) oraz nazwisko ucznia, np. Jan Kowalski,
   • data urodzenia: wpisz datę urodzenia ucznia w formacie DD.MM.RRRR,
   • płeć: zaznacz właściwe pole: K (kobieta) lub M (mężczyzna),
   • adres: wpisz pełny adres ucznia, np. ul. Miła 1/1, 00-000 Warszawa,
   • Numer PESEL: wpisz numer PESEL ucznia. Jeśli PESEL nie został nadany, wpisz rodzaj i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość,
   • imię (imiona) i nazwisko przedstawiciela ustawowego ucznia oraz jego adres: wpisz imię (imiona) i nazwisko oraz adres przedstawiciela ustawowego ucznia, np. Anna Kowalska, zam. ul. Miła 1/1, 00-000 Warszawa.
2. Informacje o osobie udzielającej świadczenia zdrowotnego:
   • imię i nazwisko: wpisz imię i nazwisko osoby udzielającej świadczenia zdrowotnego, np. Anna Nowak,
   • tytuł zawodowy: wpisz tytuł zawodowy, np. pielęgniarka,
   • uzyskane specjalizacje: wpisz uzyskane specjalizacje, jeśli dotyczy,
   • numer prawa wykonywania zawodu: wpisz numer prawa wykonywania zawodu, np. 0000001A.
3. Informacje o przebytych chorobach i problemach zdrowotnych ucznia oraz informacje o innych problemach mających wpływ na zdrowie ucznia:
   • warunki mieszkaniowe: zaznacz odpowiednie pole: dobre, średnie, złe.
   • liczba izb: wpisz liczbę izb w mieszkaniu, np. 4,
   • liczba osób: wpisz liczbę osób mieszkających w gospodarstwie domowym, np. 3,
   • problemy zdrowotne w rodzinie: wpisz ewentualne problemy zdrowotne w rodzinie, np. Brak,
   • przebyte przez ucznia choroby, urazy, operacje: wpisz rok życia ucznia i rodzaj przebytej choroby, urazu, operacji, np. 7 Złamanie lewego przedramienia,
   • czy uczeń ma alergie: zaznacz odpowiednie pole: Tak lub Nie,
   • czy przyjmuje leki: zaznacz odpowiednie pole: Tak lub Nie. Jeśli Tak, wpisz jakie leki,
   • czy uczeń jest pod stałą kontrolą lekarza specjalisty: zaznacz odpowiednie pole: Tak lub Nie. Jeśli Tak, wpisz jakiego specjalisty,
   • czy uczeń uczęszcza na zajęcia korekcyjne: zaznacz odpowiednie pole: Tak lub Nie,
   • dolegliwości i objawy, które zgłasza dziecko: wpisz dolegliwości i objawy zgłaszane przez dziecko,
   • zachowanie dziecka: wpisz obserwacje dotyczące zachowania dziecka.
4. Testy przesiewowe:
   • wysokość ciała: wpisz wysokość ciała w cm, np. 130 cm,
   • masa ciała: wpisz masę ciała w kg, np. 35 kg,
   • BMI: oblicz BMI i wpisz wynik,
   • centyl: wpisz odpowiednie centyle.
   • Wzrok:
     • ostrość wzroku: zaznacz odpowiednie pole: bez okularów lub w okularach. Wpisz wyniki dla OP (oko prawe) i OL (oko lewe),
     • zez: zaznacz odpowiednie pole: niewidoczny lub widoczny,
     • cover test: zaznacz odpowiednie pole: dodatni lub ujemny,
     • odbicie światła na rogówkach: zaznacz odpowiednie pole: symetryczne lub niesymetryczne,
     • widzenie barw: zaznacz odpowiednie pole: Prawidłowe lub inne zaburzenia. Jeśli inne, wpisz jakie.
   • Słuch:
     • test: zaznacz odpowiednie pole: szeptem lub audiometryczny. Zaznacz wynik: prawidłowy lub nieprawidłowy.
   • układ ruchu: zaznacz odpowiednie pole: kręgosłupa, koślawości kolan, podejrzenie bocznego skrzywienia, stóp płasko-koślawych.
   • ciśnienie tętnicze krwi: wpisz wartość ciśnienia w mmHg. Zaznacz odpowiednie pole: poniżej 90 centyla lub powyżej 90 centyla.
   • inne uwagi: wpisz ewentualne inne uwagi.
5. Data i podpis:
   • data: wpisz datę wypełnienia karty,
   • podpis i pieczęć pielęgniarki szkolnej: pielęgniarka wpisuje swoje imię, nazwisko oraz stawia podpis i pieczęć.

*- zaznaczyć właściwe
*- jeżeli został nadany, w przypadku osób, które nie mają nadanego numeru PESEL - rodzaj i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość.