Recepty dla osoby wystawiającej (pro auctore) mogą być wystawiane w dwóch formach: papierowej lub elektronicznej. Obecnie preferowaną i rekomendowaną formą jest wystawianie recept w formie elektronicznej, ponieważ jest to bardziej efektywne, wygodne i bezpieczne. Elektroniczne recepty minimalizują ryzyko błędów, takich jak nieczytelność pisma czy zgubienie dokumentu, oraz zapewniają szybszy dostęp do potrzebnych leków.

Farmaceuci powinni przede wszystkim dążyć do wystawiania recept pro auctore w formie elektronicznej. Systemy teleinformatyczne pozwalają na łatwe zarządzanie receptami, archiwizowanie danych i integrację z innymi systemami opieki zdrowotnej. Elektroniczne recepty umożliwiają również natychmiastowy dostęp do danych pacjenta, co jest kluczowe w przypadku kontynuacji leczenia czy nagłych sytuacji zdrowotnych.

Wystawienie recepty papierowej jest bowiem możliwe jedynie w kilku specyficznych przypadkach, które wynikają z ograniczeń technologicznych lub szczególnych potrzeb pacjenta. Przypadki te obejmują:

• brak dostępu do odpowiedniego systemu teleinformatycznego: w sytuacjach, gdy farmaceuta nie ma dostępu do systemu P1 z powodu awarii technicznej, braku Internetu lub innych przyczyn niezależnych od niego, recepta papierowa staje się koniecznością,
• konieczność wystawienia recepty transgranicznej: jeśli pacjent zamierza zrealizować receptę w innym kraju, który nie akceptuje elektronicznych recept transgranicznych, lub recepta przeznaczona jest dla osoby małoletniej podróżującej za granicę, może być wymagane wystawienie recepty w formie papierowej,
• recepta dla osoby o nieustalonej tożsamości: w przypadkach, gdy pacjent nie ma dokumentów potwierdzających tożsamość, a sytuacja wymaga natychmiastowego wydania leku, farmaceuta może wystawić receptę papierową, aby zapewnić pacjentowi dostęp do niezbędnych leków,
• recepta wystawiana przez lekarza, pielęgniarkę lub położną: niektóre recepty, szczególnie te wystawiane w specyficznych warunkach lub przez personel medyczny innych specjalności, mogą być wydawane w formie papierowej zgodnie z obowiązującymi przepisami i procedurami medycznymi.

Warto podkreślić, że nawet w przypadku konieczności wystawienia recepty papierowej, farmaceuci powinni dążyć do jak najszybszego wprowadzenia tych danych do systemu elektronicznego, aby zapewnić ciągłość dokumentacji medycznej i ułatwić dostęp do informacji o leczeniu.

Recepty w formie elektronicznej wystawiają podmioty wpisane do systemu P1. System P1 to centralny rejestr, który obejmuje wszystkie uprawnione placówki medyczne, takie jak przychodnie, gabinety lekarskie oraz szpitale, które mają dostęp do wystawiania e-recept. Podmioty te muszą spełniać określone wymagania oraz przejść odpowiednią procedurę rejestracji, aby móc korzystać z systemu i wystawiać recepty elektroniczne.

Recepta wystawiona w postaci elektronicznej nie jest drukowana, a jedynie udostępniana przez system aptece, do której pacjent się uda. W praktyce oznacza to, że po wystawieniu e-recepty przez lekarza pacjent otrzymuje specjalny kod, który może być przekazany aptece na różne sposoby – za pomocą SMS-a, e-maila lub w formie wydrukowanej kartki z kodem kreskowym.

Apteka, skanując kod, ma dostęp do pełnej treści recepty w systemie P1. Dzięki temu proces realizacji recepty jest szybki, a pacjent nie musi się martwić o zgubienie papierowej wersji dokumentu. Cały proces jest również bardziej ekologiczny, ponieważ eliminuje potrzebę drukowania dokumentów.

Informacja o wystawionej recepcie zawiera szereg istotnych danych, które są niezbędne zarówno dla pacjenta, jak i dla apteki realizującej receptę. Poniżej znajdują się szczegółowe informacje zawarte na recepcie:

• klucz dostępu do recepty: jest to unikalny numer, który umożliwia dostęp do szczegółowych informacji o recepcie w systemie. Służy jako identyfikator zabezpieczający dostęp do danych,
• kod dostępu do recepty: kolejny element zabezpieczający, który pacjent musi podać w aptece. Jest to często czterocyfrowy kod, wysyłany pacjentowi SMS-em lub e-mailem,
• identyfikator recepty: unikalny numer identyfikacyjny recepty, który pozwala na jej jednoznaczną identyfikację w systemie,
• data wystawienia recepty: informuje, kiedy recepta została wystawiona. Jest to istotne dla określenia jej ważności,
• data realizacji „od dnia”: jeśli dotyczy, określa najwcześniejszą możliwą datę, od której recepta może być zrealizowana,
• imię i nazwisko pacjenta: identyfikuje osobę, dla której recepta została wystawiona,
• imię i nazwisko osoby wystawiającej receptę: umożliwia identyfikację lekarza lub innego uprawnionego specjalisty, który wystawił receptę,
• numer prawa wykonywania zawodu osoby wystawiającej receptę: numer ten pozwala na weryfikację uprawnień osoby wystawiającej receptę,
• numer telefonu do bezpośredniego kontaktu z osobą wystawiającą receptę: Umożliwia bezpośredni kontakt z lekarzem w razie potrzeby wyjaśnienia szczegółów recepty,
• nazwa produktu leczniczego: może to być nazwa powszechnie stosowana, nazwa własna produktu leczniczego, rodzajowa lub handlowa nazwa środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobu medycznego, bądź ich nazwa skrócona. Dodatkowo, jeśli chodzi o leki recepturowe lub apteczne, podawany jest skład leku,
• postać leku: określa formę, w jakiej lek ma być podany, np. tabletki, syrop, maść,
• dawkę leku: informuje o ilości substancji czynnej w jednej dawce leku,
• ilość leku: podaje całkowitą ilość leku, która ma zostać wydana na podstawie recepty,
• sposób dawkowania albo stosowania leku: precyzuje, jak lek powinien być stosowany, np. ile razy dziennie i w jakiej dawce,
• termin kontroli lekarskiej: jeżeli dotyczy, informuje pacjenta o konieczności wizyty kontrolnej w określonym terminie.

Od 1 lipca 2021 r. podmioty wystawiające recepty papierowe muszą stosować wzory recept określone w przepisach. Wprowadzenie tych wzorów miało na celu ujednolicenie wyglądu i zawartości informacji na receptach, co zapewniło ich lepszą czytelność i ułatwiło realizację.

Jednak nie dotyczy to recept papierowych, na których przepisano wyłącznie produkty lecznicze bez refundacji, mające kategorię dostępności „Rp” (lek wydawany z przepisu lekarza) lub „Rpz” (lek wydawany z przepisu lekarza do stosowania pod jego nadzorem).

Farmaceuta, który wystawia recepty pro auctore, czyli dla siebie samego lub dla swojej najbliższej rodziny, musi prowadzić szczegółowy wykaz takich recept. Prowadzenie tego wykazu jest obowiązkowe i może być realizowane zarówno w formie papierowej, jak i elektronicznej, w zależności od preferencji lub możliwości organizacyjnych farmaceuty.

W wykazie tym należy uwzględnić szereg istotnych informacji. Po pierwsze, należy odnotować numer kolejny wpisu, co pozwala na zachowanie chronologicznego porządku i łatwą identyfikację każdej wystawionej recepty.

Kolejną ważną informacją jest data wystawienia recepty, która pozwala na śledzenie, kiedy dokładnie recepta została wydana. Jest to kluczowe dla monitorowania terminów realizacji i ewentualnych weryfikacji.

Wykaz musi również zawierać PESEL pacjenta, co jest podstawowym elementem identyfikacyjnym w polskim systemie ochrony zdrowia. W przypadku braku numeru PESEL, farmaceuta powinien wpisać rodzaj, serię i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość pacjenta, co umożliwia jednoznaczną identyfikację osoby, dla której recepta została wystawiona.

Niezbędnym elementem wykazu jest także rozpoznanie choroby, problemu zdrowotnego lub urazu, które uzasadnia wystawienie recepty. Ta informacja jest kluczowa dla zrozumienia kontekstu medycznego i prawidłowości przepisanych leków.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, wykaz recept pro auctore należy przechowywać przez okres 5 lat. Okres ten liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym recepta została wystawiona. Przykładowo, jeśli recepta została wystawiona w marcu 2023 roku, to jej zapis w wykazie musi być przechowywany do końca 2028 roku. Przechowywanie wykazu przez określony czas jest istotne z punktu widzenia kontroli i ewentualnych roszczeń prawnych lub medycznych, które mogą pojawić się w przyszłości.