dokumentacja medyczna

Dokumentacja medyczna w praktyce nr 4 4MD0004

Nr 4 Wrzesień 2016

Od 30 lipca wszystkie osoby, które mają prawo wykonywania zawodu medycznego, muszą stosować nową procedurę uzyskiwania unikalnych numerów recept od NFZ. Mimo zniesienia obowiązku zawierania umów upoważniających do wystawiania recept, numery nadal nadają dyrektorzy oddziałów NFZ. Co się zmienia i jak postępować zgodnie z nowymi przepisami? Więcej przeczytasz w tekście pt. „Jak uzyskiwać numery recept od NFZ – poznaj nowe zasady” (s. 3).

Od 5 sierpnia 2016 r. obowiązują zmiany dotyczące tajemnicy lekarskiej. Wynikają one z nowelizacji Kodeksu postępowania karnego, ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Zgodnie z nimi lekarz musi przekazać informacje o stanie zdrowia zmarłego pierwszej bliskiej osobie, która się do niego zgłosi. Środowisko medyków nie przyjęło zmian z entuzjazmem. Pojawia się wiele obaw natury etycznej, m.in. takich, że lekarz nie będzie mógł uszanować wyrażonej za życia woli zmarłego. Jakie to ma konsekwencje dla placówek i lekarzy? Jak nowe przepisy stosować w praktyce? Więcej na ten temat piszemy w tekście pt. „Zwolnienie z tajemnicy lekarskiej ułatwi wykrywanie błędów medycznych” (s. 12).

W placówkach medycznych codziennie mamy kontakt z pacjentami i nawet się nie spodziewamy, że możemy być potajemnie nagrywani, a potem takie nagranie trafi do sądu. Jak się bronić przed roszczeniowymi pacjentami, którzy mogą posunąć się do działań, które nie budzą pozytywnych skojarzeń? Z artykułu pt. „Czy potajemne nagranie może być dowodem w sprawie o błąd medyczny” (s. 16) dowiesz się, kiedy sąd uzna nagranie, do którego doszło bez wiedzy lekarza. 

Zdarzają się przypadki, że przechowujemy dokumentację medyczną pacjentów w segregatorach umieszczonych na otwartych półkach, w pomieszczeniach, do których mają dostęp osoby nieupoważnione do przetwarzania tych danych. Takie rozwiązanie ewidentnie wskazuje, że dane nie są odpowiednio zabezpieczone, co GIODO zakwestionuje podczas kontroli. Jakie jeszcze błędy mogą Cię narazić na poważne konsekwencje i jak ich uniknąć? Sprawdzisz to w tekście pt. „3 najczęstsze uchybienia według GIODO – wyeliminuj je w swojej placówce” (s. 20).

Dokumentacja medyczna, projekt zmian w ustawie o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta

Do konsultacji trafił projekt nowelizacji ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Zmiany dotyczą przede wszystkim zakresu dostępu do dokumentacji medycznej oraz ochrony zawartych w niej danych oraz możliwości wniesienia sprzeciwu wobec opinii lub orzeczenia lekarskiego.

Zmiany zaproponowane w projekcie to:

  1. zdefiniowanie pojęć „kopia”, „odpis” oraz „wyciąg” z dokumentacji medycznej;
  2. rozszerzenie prawa pacjenta do informacji o stanie zdrowia - pacjent będzie mógł uzyskać informację nie tylko od lekarza, ale także od innych osób wykonujących zawód medyczny, stosownie do zakresu udzielanych przez te osoby świadczeń zdrowotnych (np. ratowników medycznych);
  3. uzupełnienie zakresu dokumentacji medycznej o informację o wydaniu opinii lub orzeczenia lekarskiego albo o odmowie ich wydania oraz odmowie wydania skierowania na badania diagnostyczne, które są niezbędne do wydania opinii lub orzeczenia lekarskiego;
  4. wskazanie, że w razie śmierci pacjenta dokumentacja medyczna jest udostępniania osobie upoważnionej przez pacjenta za życia oraz osobie, która w chwili śmierci pacjenta była jego przedstawicielem ustawowym;
  5. rozszerzenie katalogu osób, którym placówka medyczna udostępnia dokumentację medyczną o podmioty tworzące w zakresie sprawowania nadzoru nad podmiotem leczniczym niebędącym przedsiębiorcą; o członków zespołu kontroli zakażeń szpitalnych oraz o inne niż lekarze, pielęgniarki i położne osoby z wyższym wykształceniem i wykonujące zawód medyczny, w związku z prowadzeniem procedury oceniającej na podstawie przepisów o akredytacji w ochronie zdrowia – w zakresie niezbędnym do jej przeprowadzenia;
  6. wydanie oryginału dokumentacji medycznej wyłącznie na żądania organów władzy publicznej i sądów oraz gdy sporządzenie kopii mogłoby spowodować zwłokę w udzieleniu świadczenia zdrowotnego zagrażającą życiu lub zdrowiu pacjenta. Wypożyczający oryginał potwierdzałby jego odbiór i zobowiązywałby się do zwrotu niezwłocznie po wykorzystaniu;
  7. wprowadzenie dodatkowego sposobu udostępniania dokumentacji medycznej prowadzonej w postaci papierowej przez wykonanie na wniosek pacjenta lub innego uprawnionego podmiotu cyfrowego odwzorowania (skanu) i przekazywanie następnie poprzez elektroniczną transmisję danych lub na informatycznym nośniku. Placówka medyczna mogłaby w swoim regulaminie wprowadzić taką możliwość, jeśli byłby do tego przygotowany organizacyjnie;
  8. obniżenie maksymalnej wysokości opłaty za udostępnienie kopii dokumentacji medycznej z 75 groszy do 30 groszy za stronę;
  9. wprowadzenie możliwości wydania pacjentowi oryginału dokumentacji medycznej po upływie okresów jej przechowywania;
  10. doprecyzowanie zasad postępowania z dokumentacją medyczną w przypadku przestania wykonywania działalności leczniczej. W przypadku SPZOZ i jednostek budżetowych oraz instytutów badawczych dokumentacja byłaby przechowywana w miejscu wskazanym przez podmiot tworzący albo podmiot sprawujący nadzór nad placówką. Pozostałe placówki i praktyki zawodowe przekazywałby dokumentację do przechowywania uprawnionemu podmiotowi i ponosiłyby koszty przechowywania. Potem dokumentacja byłaby niszczona albo wydawana pacjentom. W przypadku śmierci osoby wykonującej praktykę zawodową zobowiązanym do zabezpieczenia dokumentacji medycznej byłby właściwy samorząd zawodowy;
  11. wprowadzenie kary finansowej za nie wywiązywanie się z obowiązku zabezpieczenia dokumentacji medycznej;
  12. uproszczenie instytucji sprzeciwu wobec opinii albo orzeczenia lekarskiego i przyspieszenie postępowania w tych sprawach – m.in. rezygnacja ze wskazania przepisu w sprzeciwie przez pacjenta, doprecyzowanie, że sprzeciw przysługuje także w przypadku odmowy wydania opinii lub orzeczenia, a także odmowy skierowania na badania diagnostyczne, jeśli są niezbędne do wydania takiej opinii lub orzeczenia;
  13. wprowadzenie prawa przetwarzania przez wojewodę danych z postępowań przed komisją ds. zdarzeń medycznych i określenie sposobu postępowania z dokumentacją medyczna zgromadzoną podczas prac komisji.