Czy w stanie zagrożenia epidemicznego trzeba na bieżąco wykonywać badania medycyny pracy

/appFiles/site_125/images/autor/2GnNOBat3Ik6ufr.jpeg

Autor: Marzena Pytlarz-Pietraszko

Dodano: 15 czerwca 2022
Czy w stanie zagrożenia epidemicznego trzeba na bieżąco wykonywać badania medycyny pracy

Czy po odwołaniu epidemii i wprowadzeniu stanu zagrożenia epidemicznego badania okresowe z zakresu medycyny pracy należy wykonywać na bieżąco, a te, których ważność przedłużono w związku z epidemią, będą musiały być przeprowadzone do 180 dni od odwołania epidemii, czy nadal pozostaną odroczone?

Czy w stanie zagrożenia epidemicznego trzeba na bieżąco wykonywać badania medycyny pracy

Zniesienie stanu epidemii i wprowadzenie w jego miejsce stanu zagrożenia epidemicznego w Polsce nie przyniesie znaczących zmian z prawnego punktu widzenia w relacjach między pracodawcami a pracownikami, jeśli tylko po tej decyzji nie nastąpi wprowadzenie nowych regulacji prawnych w tym zakresie.

Byłoby inaczej, gdyby nastąpiło odwołanie obu wymienionych stanów, tj. zarówno stanu epidemii, jak i stanu zagrożenia epidemicznego. Tymczasem utrzymanie stanu zagrożenia epidemicznego w praktyce spowoduje pozostanie w mocy przepisów ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytua­cji kryzysowych (tzw. specustawy covidowej).

Na podstawie przepisów tej ustawy w przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, od dnia ogłoszenia danego stanu, zawiesza się wykonywanie następujących obowiązków dotyczących:

  • badań okresowych pracowników, którym podlegają na podstawie art. 229 § 2 zdanie pierwsze ustawy Kodeks pracy);
  • wydawania przez pracodawcę skierowań na badania okresowe na podstawie Kodeksu pracy);
  • badań okresowych po zaprzestaniu pracy w kontakcie z substancjami i czynnikami rakotwórczymi lub pyłami zwłókniającymi bądź po rozwiązaniu stosunku pracy, jeżeli zainteresowana osoba zgłosi wniosek o objęcie takimi badaniami na podstawie art. 229 § 5 Kodeksu pracy).

Po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie będzie ogłoszony stan epidemii albo po odwołaniu stanu epidemii, pracodawca i pracownik są zobowiązani niezwłocznie podjąć wykonanie zawieszonych obowiązków i wykonać je w okresie nie dłuższym niż 180 dni od dnia odwołania danego stanu.

Orzeczenia lekarskie wydane w ramach wstępnych, okresowych i kontrolnych badań lekarskich, których ważność upłynęła po 7 marca 2020 r., zachowują ważność, nie dłużej jednak niż do upływu 180 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie będzie ogłoszony stan epidemii, albo od dnia odwołania stanu epidemii. Zawieszenie nie obejmuje wykonywania badań wstępnych oraz badań kontrolnych.

W przypadku braku dostępności do lekarza medycyny pracy uprawnionego do przeprowadzenia badania wstępnego lub kontrolnego badanie takie może przeprowadzić i wydać odpowiednie orzeczenie lekarskie inny lekarz. Orzeczenie lekarskie wydane przez innego lekarza ma charakter tymczasowy i traci moc po upływie 180 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii, albo od dnia odwołania stanu epidemii. Orzeczenie lekarskie wydane przez innego lekarza włącza się do akt osobowych pracownika.

POWINIENEŚ WIEDZIEĆ!

Dopóki będzie utrzymywany stan zagrożenia epidemicznego oraz nie będą ogłoszone żadne nowe przepisy, dopóty można funkcjonować na podstawie regulacji covidowych. Oznacza to (zgodnie ze stanowiskiem Głównego Inspektoratu Pracy z 30 kwietnia 2021 r. nr GIP-GBI.0701.36.2021.3), że w związku z zawieszeniem obowiązku wykonywania badań okresowych w czasie pandemii COVID-19, pracodawcy nie powinni kierować pracowników na okresowe badania lekarskie w tym okresie, a pracownicy nie mają obowiązku poddawania się takim badaniom.

Jednak w przychodniach medycyny pracy wydłużają się kolejki, aby wykonać badania okresowe. Potwierdzają to zarówno pracodawcy, jak i lekarze medycyny pracy.

Problem może narastać, gdy rząd odwoła stan epidemii. Wtedy wszystkie orzeczenia lekarskie, których termin już upłynął, staną się nieważne. W efekcie może to dotknąć wszystkich pracujących na etatach. Zgodnie z danymi ZUS takich pracowników jest obecnie w Polsce ponad 11 mln. Kadra lekarska jest coraz starsza, będzie ubywało specjalistów. Z kolei, gdy przybędzie chętnych do badań, nie będzie komu ich przeprowadzić.  

Pracodawcy apelują o zmianę prawa w zakresie badań pracowniczych. Chcieliby odroczenia w czasie przywrócenie obowiązku i rozłożenia go na grupy w zależności od wielkości pracodawców, zaczynając od mniejszych firm. Proponują też liberalizację przepisów tak, aby oprzeć się na oświadczeniu składanym przez pracownika.

Autor: Marzena Pytlarz-Pietraszko